Τι είναι η μακροθυμία και γιατί είναι η σημαντική;
Στα λεξικά μακροθυμώ ετυμολογικά σημαίνει μακρύνω, εκτείνω και αναβάλλω τον θυμό μου. Η ιδιότητα του μακρόθυμου συνοδεύεται με τα στοιχεία της υπομονής και της ανεκτικότητας απέναντι στα σφάλματα και τα ελαττώματα των άλλων.
Η μακροθυμία επίσης πηγαίνει δίπλα σε λέξεις όπως ανοχή, ανεξικακία, επιείκεια, μεγαλοκαρδία, μεγαλοψυχία, μεγαλοφροσύνη κλπ. Από κάποιους μάλιστα η μακροθυμία χαρακτηρίστηκε ως φίλη της πραότητας. Σε μια ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσαμε να πούμε ότι της αρέσει της μακροθυμίας να κάνει παρέα με την πραότητα.
Στο χριστιανικό πλαίσιο, ο μακρόθυμος είναι ένας άνθρωπος που διώχνει μακριά το ξέσπασμα του θυμού του γιατί λειτουργεί η χάρη του Θεού μέσα του. Είναι με άλλα λόγια η μακροθυμία μια αρετή δοσμένη από τον Θεό ως αποτέλεσμα μιας πνευματικής καρποφορίας. Αυτή η αρετή της μακροθυμίας βέβαια δεν θα μπορεί να ανθίσει και να σταθεί εάν δεν έχει θεμέλιο την αγάπη για τον πλησίον. Γιατί να μακροθυμήσω για κάποιον εάν δεν τον αγαπώ; Τώρα βέβαια προκύπτει το ερώτημα: Εάν μακροθυμώ μόνο για τους ανθρώπους που αγαπώ τι θα γίνει με τους άλλους; Πως θα μπορέσω να μακροθυμήσω γι’ αυτούς, ενώ δεν τους αγαπώ; Εδώ το πρόβλημα δεν είναι σ’ αυτόν που για τον α’ ή β΄ λόγο, άδικο ή μη, με έκανε να μην τον αγαπάω. Το πρόβλημα είναι ότι εγώ δεν κατάλαβα ότι η χάρη Θεού μπορεί να με κάνει να τον αγαπήσω πραγματικά και να μακροθυμώ γι’ αυτόν. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα εδώ το έχω εγώ και όχι ο άλλος. Είναι δηλαδή ότι εγώ δεν εντόπισα έγκαιρα το πρόβλημά μου ώστε να μετανοήσω γι’ αυτό. Άλλωστε ο Κύριος δεν μας καλεί να μακροθυμούμε για τους ανθρώπους που τα έκαναν όλα καλά απέναντί μας. Το αντίθετο μάλιστα.
Ο άνθρωπος λοιπόν που άφησε τον Θεό να δουλέψει και να καλλιεργήσει μέσα του αυτό το στοιχείο της μακροθυμίας, δεν τα παρατά εύκολα με τις χαλασμένες σχέσεις, δεν ξεσπά εύκολα και δεν χαλάει κάτι που χτίζεται από καιρό. Η έλλειψη μακροθυμίας, με την έννοια ότι αφήνω τον θυμό να με κάνει εύκολα κουμάντο, μπορεί να χαλάσει σχέσεις που χτίζονταν για χρόνια και να καταστρέψει σε μια στιγμή οικοδομήματα που χτίστηκαν με μεγάλο κόπο. Αντίθετα, ο μακρόθυμος άνθρωπος, κυριαρχεί πάνω στην οργή του, έχει μάθει να κατευνάζει τον θυμό του και έχει εκπαιδευτεί από τον Θεό να σκέφτεται θετικά για τον άλλον. Έχει μάθει να αφήνει το έλεος του Θεού να ενεργεί μέσα στην καρδιά του και για το λόγο αυτό είναι και αυτός ελεήμων απέναντι στους άλλους. Όταν οι άλλοι αμαρτάνουν σ΄ αυτόν, αυτός δεν θυμώνει αλλά λυπάται, πονάει και αρχίζει να προσεύχεται γι’ αυτόν που τον έβλαψε.
Ο μακρόθυμος άνθρωπος ακόμη και όταν ελέγχει τον άλλον, το κάνει με πνεύμα πραότητας και με επιείκεια. Τα λόγια του ανθρώπου αυτού έχουν σύνεση, φρόνηση και σοφία. Αντίθετα ο άνθρωπος που δεν έχει μάθει να διώχνει μακριά τον θυμό του, χάνει τον έλεγχο και στο μυαλό αλλά και στην καρδιά. Χάνει στην ουσία τα λογικά του και γίνεται ανεξέλεγκτος όπως ένα αυτοκίνητο που κυκλοφορεί χωρίς φρένα και του φταίνε όλα τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν δίπλα του. Το πρότυπο όμως στο οποίο καλούμαστε οι χριστιανοί να μοιάσουμε είναι ο Κύριος, ο οποίος έχει το στοιχείο της μακροθυμίας στον πυρήνα του εαυτού Του. Ο Ψαλμωδός το κατάλαβε πολύ καλά όταν έλεγε:
Ψαλμός πς:15 «Αλλά συ, Κύριε, είσαι Θεός οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και αληθινός.»
Είναι λοιπόν ο ίδιος ο Θεός μας μακρόθυμος, ο οποίος μας καλεί να πάρουμε και εμείς αυτό το στοιχείο του χαρακτήρα Του.
Η μακροθυμία δεν είναι χάρισμα αλλά καρπός Πνεύματος Αγίου
Αυτή η διάκριση μεταξύ χαρίσματος και καρπού δεν είναι καθόλου τυχαία. Το είδαμε άλλωστε αυτό το ερώτημα και για τα άλλα συστατικά του καρπού του Αγίου Πνεύματος. Για παράδειγμα πουθενά δεν βλέπουμε μέσα στην Γραφή το χάρισμα της χαράς, ή το χάρισμα της αγαθοσύνης ή της εγκράτειας κλπ. Μόνο σε μια περίπτωση είδαμε ότι ένα συστατικό αναφέρεται και ως χάρισμα και ως καρπός Αγίου Πνεύματος και αυτό το στοιχείο ήταν η πίστη. Η πίστη άλλωστε δίνεται από το Θεό όπως μας πληροφορεί η Αγία Γραφή στην προς Εφεσίους επιστολή και τούτο δεν είναι από εμάς. Είναι Θεού το δώρο. Επίσης βλέπουμε το χάρισμα της πίστης που ο Θεός το δίνει με έναν ιδιαίτερο τρόπο σε ανθρώπους που θέλει Αυτός για να σταθούν μπροστά σε δύσκολες καταστάσεις. Ταυτόχρονα όμως βλέπουμε την πίστη και ως καρπό του Αγίου Πνεύματος ο οποίος σπείρεται, φυτρώνει, καλλιεργείται, ανθίζει και καρπίζει μέσα στην καρδιά του ανθρώπου ως αποτέλεσμα της εργασίας που έκανε το Άγιο Πνεύμα μέσα του.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την μακροθυμία. Θέλει καλλιέργεια, θέλει επιμέλεια, θέλει υπομονή, θέλει χρόνο για να βγει ο καρπός αυτός ως αποτέλεσμα της σχέσης μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Ως αποτέλεσμα δηλαδή της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος και της συνεργασίας του ανθρώπου με το να αφήσει στην καρδιά του να εργαστεί το Άγιο Πνεύμα αυτό που θέλει μέσα του. Δεν πατάω κάποια μέρα ένα κουμπί και ξαφνικά γίνομαι ο πιο μακρόθυμος άνθρωπος επάνω στη γη. Ο καρπός, αυτό είναι κάτι που βγαίνει μέσα στον χρόνο ως αποτέλεσμα αυτής της ελεύθερης και θεοειδούς θα λέγαμε σχέσης που ο άνθρωπος αποφασίζει να συνάψει με τον Θεό. Ο άνθρωπος που παίρνει αυτήν την απόφαση και αφήνει τον Θεό να δουλεύει μέσα του, αρχίζει να βλέπει σιγά σιγά τις μεταμορφωτικές ενέργειες του Θεού μέσα του χωρίς αυτός να γνωρίζει πως συμβαίνει αυτό. Αυτός είναι άλλωστε ο τρόπος που ο Θεός εργάζεται και αυξάνει τη βασιλεία Του.
Μάρκος δ:26-28 «Ούτως είναι η βασιλεία του Θεού, ως εάν άνθρωπος ρίψη τον σπόρον επί της γης, και κοιμάται και σηκόνηται νύκτα και ημέραν, και ο σπόρος βλαστάνη και αυξάνη καθώς αυτός δεν εξεύρει. Διότι αφ’ εαυτής η γη καρποφορεί, πρώτον χόρτον, έπειτα αστάχυον, έπειτα πλήρη σίτον εν τω ασταχύω.»
Τι βλέπουμε εδώ; Βλέπουμε έναν γεωργό, που αυτό που φρόντισε ήταν να πέσει ο σπόρος στη γη. Αυτό ήταν που μπορούσε και αυτό έκανε. Μέχρι εκεί μπορούσε, μέχρι εκεί ήξερε. Από εκεί και πέρα δεν έκανε κάτι άλλο. Για τον απλό λόγο ότι δεν μπορούσε και δεν ήξερε κάτι άλλο. Εμπιστευόταν όμως ότι αφού ο σπόρος έπεσε στη γη τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους. Για το λόγο αυτό έπεσε και κοιμήθηκε. Το ίδιο έγινε και την άλλη μέρα και την άλλη μέρα μέχρι που ήρθε μια μέρα που κάτι άρχισε να φυτρώνει. Δεν γνώριζε πως φύτρωσε, δεν μπορούσε να το εξηγήσει αλλά το έβλεπε. Και μάλιστα έβλεπε ότι κάθε μέρα που περνούσε αυτό που φύτρωσε δεν ήταν ίδιο. Αυξάνονταν καθημερινά, έβγαλε κορμό, έβγαλε άνθη και ήρθε η ώρα που έβγαλε καρπό, που σιγά σιγά ωρίμαζε μέχρι που ήρθε ο καιρός του θερισμού. Αυτή είναι η διαδικασία της καρποφορίας και μ’ αυτόν τον τρόπο θα αυξάνεται και ο καρπός της μακροθυμίας στη ζωή μας. Φτάνει να έχουμε αφήσει να πέσει ο σπόρος στη γη της καρδιάς μας.
Λευτέρης Τοπάλογλου
Κοζάνη
