«Διά πίστεως ο Μωϋσής, αφού εμεγάλωσεν, ηρνήθη να λέγηται υιός της θυγατρός του Φαραώ,προκρίνας μάλλον να κακουχήται με τον λαόν του Θεού παρά να έχη πρόσκαιρον απόλαυσιν αμαρτίας,κρίνας τον υπέρ του Χριστού ονειδισμόν μεγαλήτερον πλούτον παρά τους εν Αιγύπτω θησαυρούς· διότι απέβλεπεν εις την μισθαποδοσίαν» (Εβρ. ια΄ 24-26)
Το 1972 στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έγινε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα από τον ψυχολόγο Walter Mischel, ο οποίος θέλησε να μελετήσει κατά πόσο είναι διατεθειμένα τα μικρά παιδιά να αντισταθούν στην άμεση ικανοποίηση, προκειμένου να κερδίσουν μεγαλύτερη ευχαρίστηση σε μεταγενέστερο χρόνο, και τι μπορεί να φανερώνει η αντίδραση κάθε παιδιού για την μετέπειτα πορεία της ζωής του. Το πείραμα είναι γνωστό ως “The Marshmallow Experiment” και διεξήχθη ως εξής: σε ένα παιδί ηλικίας 4-6 ετών προσφέρεται από μια καλοσυνάτη δασκάλα ένα ζαχαρωτό (marshmallow) με την επιλογή είτε να το φάει αμέσως είτε να αντισταθεί στην επιθυμία του για άμεση ικανοποίηση για 15 λεπτά, κατά τα οποία η δασκάλα θα απουσιάζει από τον χώρο, με έπαθλο όμως ένα ακόμη ζαχαρωτό όταν η δασκάλα επιστρέψει, ώστε να έχει διπλή απολαβή. Η δοκιμασία αυτή διεξήχθη σε 600 παιδιά. Κατά το διάστημα που κάθε παιδί περίμενε μόνο του, οι ερευνητές με μία κρυμμένη κάμερα παρακολουθούσαν τις εκάστοτε αντιδράσεις, οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες:
1. Επιτυχής αντίσταση στην επιθυμία κατανάλωσης του ζαχαρωτού, με προσπάθεια αποφυγής οπτικής επαφής με αυτό και απασχόλησης με κάποιο άλλο αντικείμενο στο χώρο. Έτσι δεν υπήρξε δυσαρέσκεια και ταλαιπωρία κατά τη διάρκεια της αναμονής.
2. Επιτυχής έκβαση επίσης, αλλά με μεγάλο κόπο και αγώνα εκ μέρους του παιδιού να αντισταθεί, πράγμα το οποίο φαινόταν από τη νευρικότητα των αντιδράσεών του.
3. Προσπάθεια του παιδιού να επωφεληθεί άμεσα αλλά στο βαθμό που αυτό να μην γίνει αντιληπτό (π.χ. με μικρά δαγκώματα ή γλείψιμο του ζαχαρωτού) ώστε να μην χάσει το έπαθλο στο τέλος.
4. Άμεση κατανάλωση του ζαχαρωτού χωρίς καμία προσπάθεια αντίστασης στην επιθυμία για άμεση ικανοποίηση.
Το συμπέρασμα που προέκυψε ήταν ότι, σε γενικές γραμμές, η αντίδραση κάθε παιδιού ήταν ενδεικτική της μετέπειτα πορείας της ζωής του. Έτσι, τα παιδιά που κατάφεραν να εγκρατευθούν στο παραπάνω πείραμα, είχαν αργότερα καλύτερες σχολικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις, χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος, μικρότερα ποσοστά εθισμών σε ουσίες αλλά και μικρότερα ποσοστά διαζυγίων στις οικογένειές τους και εν γένει στην ενήλικη ζωή τους επιδείκνυαν περισσότερη υπομονή και αποφασιστικότητα στην επίτευξη στόχων.
Οι ερευνητές βέβαια τόνισαν ότι τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι αρετές, όπως η υπομονή και η αυτοσυγκράτηση, είναι έμφυτες, ώστε οι υπόλοιποι άνθρωποι να είναι καταδικασμένοι να υποκύπτουν σε πειρασμούς και να μην προοδεύουν. Αντιθέτως, η αυτοσυγκράτηση είναι κάτι που διδάσκεται και οι ικανότητες που μας βοηθούν να καθυστερούμε μια ικανοποίηση και να είμαστε υπομονετικοί, είναι οι ίδιες που μας βοηθούν να κάνουμε καλύτερες επιλογές στη ζωή μας χωρίς να αποσπώμαστε από επιβλαβείς πειρασμούς. Ο σημαντικότερος παράγοντας που διαμορφώνει τη συμπεριφορά ενός παιδιού σε τέτοιες περιστάσεις, θεωρείται πως είναι το οικογενειακό περιβάλλον και πιο συγκεκριμένα, τα πρότυπα που τα παιδιά παρατηρούν στους γονείς ήδη από πολύ μικρή ηλικία (2-3 ετών), όσον αφορά τις αντιδράσεις εκείνων απέναντι σε παρόμοια ερεθίσματα.
Ως δεύτερη συνιστώσα διαπιστώνεται ότι δρα ο τρόπος που παρουσιάζεται ο επιθυμητός στόχος. Με απλά λόγια, ένα παιδί για να μπορέσει να πεισθεί ότι αξίζει τον κόπο να κάνει υπομονή, θα πρέπει να γνωρίζει ότι η επικείμενη ανταμοιβή είναι υπαρκτή, συγκεκριμένη (όχι αόριστη) και αποδεκτή από αυτό (δηλαδή κάτι που να του αρέσει).
Από τα παραπάνω, διαφαίνονται έντονα αφενός τα κοινά σημεία με το χριστιανικό αγώνα και την υπομονή που αυτός απαιτεί, αφετέρου δε η αντιστοιχία των επιστημονικών συμπερασμάτων με τις πνευματικές οδηγίες που δίνει ο Λόγος του Θεού. Σε αυτά, Θεού θέλοντος, θα αναφερθούμε στο επόμενο αφιέρωμά μας.
ομάδα «Χριστιανισμός και Επιστήμη»
www.christianity-science.gr
