Η πιο διαδεδομένη ανόργανη χημική ένωση στην επιφάνεια της Γης είναι το νερό. Όλες οι γνωστές μορφές ζωής περιέχουν νερό αλλά και το χρειάζονται για να μπορέσουν να συντηρηθούν. Απαντάται σε τρεις καταστάσεις: υγρή, στερεή (πάγος) και αέρια (υδρατμοί), ενώ καλύπτει περίπου το 70% της επιφάνειας της Γης. Εν τούτοις, μόνο το 2,5% αυτής της ποσότητας είναι το λεγόμενο «γλυκό νερό» που υπό συνθήκες είναι κατάλληλο για πόση.
Για τη διατήρηση της ζωής, πέρα από την ύπαρξη του νερού, βασική προϋπόθεση είναι η συνεχής κίνησή του μέσω του κύκλου του νερού ή υδρολογικού κύκλου, ο οποίος περιγράφει την παρουσία και την κυκλοφορία του νερού στη Γη, συμπεριλαμβανομένου και του εσωτερικού της αλλά και της ατμόσφαιρας. Ο κύκλος του νερού ξεκινάει από τη θάλασσα όπου, με κινητήρια δύναμη τη θερμότητα του ηλίου, ποσότητες νερού περνούν στην αέρια φάση με τη μορφή υδρατμών. Η ατμόσφαιρα τροφοδοτείται με νερό με εξάτμιση επίσης από τις λίμνες, τα ποτάμια, το έδαφος αλλά και με τη διαπνοή των φυτών. Στη συνέχεια οι υδρατμοί, με τη βοήθεια ανοδικών ρευμάτων αέρα, φθάνουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Εκεί, λόγω χαμηλότερων πιέσεων και θερμοκρασιών, ένα μέρος των υδρατμών συμπυκνώνεται, οπότε σχηματίζονται τα σύννεφα. Τα σταγονίδια νερού που αποτελούν τα σύννεφα, συγκρούονται μεταξύ τους και συνενώνονται σχηματίζοντας μεγαλύτερες σταγόνες και κάποια στιγμή πέφτουν στην επιφάνεια της Γης με τη μορφή διαφόρων κατακρημνισμάτων (βροχή, χιόνι, χαλάζι κ.λπ.). Ο υδρολογικός κύκλος ολοκληρώνεται με τη φάση της απορροής κατά την οποία το νερό των κατακρημνισμάτων επιστρέφει στους ωκεανούς, είτε απευθείας λόγω βροχών πάνω από αυτούς, είτε κυλώντας μέσα από διάφορα υδατορεύματα (π.χ. ποτάμια) στην επιφάνεια της Γης ή στο υπέδαφος. Να σημειωθεί ότι σημαντικές ποσότητες νερού καταλήγουν σε λίμνες, οι οποίες μαζί με τους ποταμούς αποτελούν μέρος από τις «αποθήκες» γλυκού νερού. Παράλληλα, το νερό που περνάει στο υπέδαφος μπορεί είτε να ξαναβρεί διόδους προς την επιφάνεια και να σχηματίσει πηγές είτε να καταλήξει βαθύτερα σε υπόγειες υδάτινες λεκάνες που αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες νερού για μακρά χρονικά διαστήματα.
Ο υδρολογικός κύκλος μπορεί να μας φαίνεται ένα σχετικά απλό φαινόμενο, με βάση τις σύγχρονες γνώσεις. Κατά την αρχαιότητα όμως, η κίνηση του νερού στη γη προβλημάτιζε τους φιλοσόφους και φυσιοδίφες. Για παράδειγμα, ο Θαλής ο Μιλήσιος (5ος αι. π.Χ.) εκφράζει τη γενική πεποίθηση της εποχής του, πως οι ποταμοί οφείλουν την ύπαρξή τους στο γεγονός ότι η γη στο εσωτερικό της θα πρέπει να είναι γεμάτη με κοιλότητες που περιέχουν τεράστιες ποσότητες νερού. Περίπου δύο αιώνες αργότερα ο Αριστοτέλης διατύπωσε μια πρώιμη άποψη «κυκλικής» κίνησης του νερού το οποίο εξατμίζεται από τη θερμότητα του ηλίου και όταν ψύχεται ξαναπέφτει στη γη. Όμως παρέμενε αδιανόητο η ύπαρξη των ποταμών (που ρέουν ασταμάτητα) να οφείλεται αποκλειστικά στις βροχές (άλλωστε δεν βρέχει κάθε μέρα).
Στο βιβλίο του Εκκλησιαστή (10ος αι. π.Χ.) η Αγία Γραφή αναφέρει:
«Πάντες οι ποταμοί υπάγουσιν εις την θάλασσαν, και η θάλασσα ποτέ δεν γεμίζει· εις τον τόπον όθεν ρέουσιν οι ποταμοί, εκεί πάλιν επιστρέφουσι, διά να υπάγωσι» (Εκκλ. α’ 7)
και στο ακόμη αρχαιότερο βιβλίο του Ιώβ (πριν από το 15ο αι. π.Χ.) αναφέρεται:
«Όταν ανασύρη τας ρανίδας του ύδατος, αυταί καταχέουσιν εκ των ατμών αυτού βροχήν, την οποίαν τα νέφη ραίνουσιν· αφθόνως σταλάζουσιν επί τον άνθρωπον» (Ιώβ λς’ 27-28).
Είναι λοιπόν φανερή η αναφορά σε μια «κυκλική» κίνηση του νερού το οποίο εξατμίζεται, αποθηκεύεται στα σύννεφα και επιστρέφει στη γη «αφθόνως», δηλαδή επαρκεί για να τροφοδοτεί τη συνεχή ροή των ποταμών. Έτσι εξηγείται και η αναφορά στον Εκκλησιαστή ότι οι ποταμοί «επιστρέφουν», δηλαδή επανατροφοδοτούνται από μια «κυκλική» κίνηση του νερού.
Μόλις τον 16ο αιώνα μ.Χ. ο Pierre Perrault έλυσε τον επιστημονικό προβληματισμό αιώνων, μετρώντας τη στάθμη βροχών και τη ροή του ποταμού Σηκουάνα στη Γαλλία και βρίσκοντας ότι η ποσότητα κατακρημνισμάτων είναι έξι φορές μεγαλύτερη από αυτή που ρέει στον ποταμό, δηλαδή υπεραρκετή για την τροφοδοσία του ποταμού και των παρακείμενων υδατορευμάτων.
Η Αγία Γραφή αποδεικνύεται λοιπόν για άλλη μια φορά αληθινή και θεόπνευστη. Επιπλέον όμως, μας μιλάει και για το ζωντανό νερό, που είναι το Πνεύμα το Άγιο και ο Λόγος του Θεού και είναι το μόνο νερό το οποίο μπορεί να ξεδιψάσει ολοκληρωτικά όχι αυτό το υλικό σώμα αλλά την ψυχή του ανθρώπου:
«Εάν τις διψά, ας έρχηται προς εμέ και ας πίνη. Όστις πιστεύει εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί ύδατος ζώντος θέλουσι ρεύσει εκ της κοιλίας αυτού. Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, το οποίον έμελλον να λαμβάνωσιν οι πιστεύοντες εις Αυτόν» (Ιωάν. ζ’ 37-39)
Κάθε άνθρωπος που μετανοεί για τις αμαρτίες του και αποβλέπει με πίστη στη σταυρική θυσία του Ιησού Χριστού και στην ανάστασή Του, πλησιάζει στην πηγή αυτού του πνευματικού νερού:
«Εγώ είμαι το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος. Εγώ θέλω δώσει εις τον διψώντα εκ της πηγής του ύδατος της ζωής δωρεάν» (Αποκ. κα’ 6)
Ομάδα Χριστιανισμός και Επιστήμη
