Μύθος 1ος
Χαρά θα έχω μόνο όταν δεν θα έχω προβλήματα
Είναι ο πλέον διαδομένος μύθος για την χαρά.
Πάσαν χαράν νομίσατε, αδελφοί μου, όταν περιπέσητε εις διαφόρους πειρασμούς, γνωρίζοντες ότι η δοκιμασία της πίστεώς σας εργάζεται υπομονήν. Η δε υπομονή ας έχη έργον τέλειον, διά να ήσθε τέλειοι και ολόκληροι, μη όντες εις μηδέν ελλιπείς. Ιακ. α:2-4
Άρα η χαρά δεν είναι το αποτέλεσμα της απουσίας προβλημάτων αλλά το αποτέλεσμα μιας ζωντανής σχέσης, η οποία στηρίζεται στην πιστότητα του Θεού προς τον άνθρωπο και στην βεβαιότητα ότι κάτι καλό εργάζεται ο Θεός ακόμη και μέσα στις δυσκολίες. Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα, ακόμη και χριστιανοί ορισμένες φορές, δυσκολεύονται να αποδεχτούν και να βιώσουν την χαρά εν μέσω πειρασμών και προβλημάτων. Δεν μπορούν να βρουν κάποια σχέση ανάμεσα στο σταυρό και στη χαρά της ανάστασης. Τα δύο όμως αυτά διαμετρικά αντίθετα πράγματα, σταυρός-χαρά, θάνατος-ανάσταση συνδέονται μέσα στο Λόγο του Θεού.
Ούτω και η ανάστασις των νεκρών. Σπείρεται εν φθορά, ανίσταται εν αφθαρσία· σπείρεται εν ατιμία, ανίσταται εν δόξη· σπείρεται εν ασθενεία, ανίσταται εν δυνάμει. Α΄ Κορ. ιε:42-43
Απουσιάζει με άλλα λόγια ο σταυρός από τη ζωή μας, γιατί απουσιάζει η κατανόηση ότι μέσα από τον θάνατο έρχεται ζωή, χαρά και ανάσταση.
Διότι εάν εγείναμεν σύμφυτοι με αυτόν κατά την ομοιότητα του θανάτου αυτού, θέλομεν είσθαι και κατά την ομοιότητα της αναστάσεως. Ρωμ. ς:5
Συνήθως όλοι θέλουμε την ανάσταση, αλλά δεν θέλουμε τον σταυρό. Το ευαγγέλιο ωστόσο μας λέει ότι την ίδια στιγμή που έχουμε θλίψη από διάφορα προβλήματα, μπορούμε να έχουμε χαρά που προκύπτει από το μήνυμα του Θεού για μας.
Και σεις εγείνετε μιμηταί ημών και του Κυρίου, δεχθέντες τον λόγον εν μέσω πολλής θλίψεως μετά χαράς Πνεύματος Αγίου. Α΄ Θεσ. α:6.
Ο Απ. Παύλος κατάλαβε πολύ καλά ότι η δύναμη της ανάστασης συνδέεται με τα παθήματα και τα παθήματα με το θάνατο, γιατί αυτός ήταν και ο δρόμος του Ιησού. Η χαρά αυτή της ανάστασης δεν είναι επιφανειακή αλλά προκύπτει μέσα από μια σχέση που βασίζεται στην βαθιά γνώση του Κυρίου.
…διά να γνωρίσω αυτόν και την δύναμιν της αναστάσεως αυτού και την κοινωνίαν των παθημάτων αυτού, συμμορφούμενος με τον θάνατον αυτού. Φιλ. γ:10
Μύθος 2ος
Χαρά θα έχω μόνο όταν είμαι καλά ψυχολογικά
Ο Απ. Παύλος μας λέει ενώ είναι φυλακισμένος στην Ρώμη:
Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε· πάλιν θέλω ειπεί, Χαίρετε. Φιλ. δ:4
Τι σημαίνει πάντοτε; Σημαίνει ότι δεν παύω να χαίρομαι επειδή έχω προβλήματα. Εάν περιμένουμε να τελειώσουν πρώτα όλα μας τα προβλήματά και μετά να αρχίσουμε να χαιρόμαστε, αυτός ο χρόνος δεν θα έρθει ποτέ. Μέσα από την λανθασμένη αυτή αντίληψη, η χαρά στηρίζεται στα συναισθήματά μου, τα οποία όμως μπορεί να είναι ευμετάβλητα. Το πρωί μπορεί να είμαι καλά και το μεσημέρι χάλια. Εάν στηρίζομαι σ’ αυτό, θα ζω μια ζωή που θα μοιάζει με ένα ασανσέρ ή με ένα καρδιογράφημα που συνεχώς ανεβοκατεβαίνει. Μέσα από μια τέτοια οπτική, μπορεί ακόμη και να πιστεύω στον Θεό και στην πρώτη δυσκολία τα συναισθήματά μου να γκρεμίζονται και να πέφτω. Θα πει κάποιος: μα καλά η χαρά δεν έχει σχέση με τα συναισθήματα; Δεν εκφράζεται και με τα συναισθήματα; Προφανώς. Η χαρά εκφράζεται και με τα συναισθήματα. Μην ξεχνάμε όμως ότι ο Χριστός εργάζεται και μεταμορφώνει τον ΟΛΟ άνθρωπο, άρα και τα συναισθήματά του. Ο Χριστιανός όμως δεν εξαρτά τη χαρά του από τα συναισθήματα της στιγμής. Γιατί αυτό; Γιατί η χαρά που έχει είναι θεμελιωμένη στην πίστη σ’ ένα πρόσωπο που είναι πιστό στον αιώνα, ανεξαρτήτως συναισθημάτων τα οποία μπορούν να αλλάζουν συνεχώς.
Μύθος 3ος
Χαρά θα έχω μόνο όταν θα ‘‘περνάω καλά’’
Η χαρά δηλαδή ταυτίζεται με την ηδονή ή με την καλοπέραση η οποία μπορεί να έχει να κάνει με ένα πρόσωπο, ένα αντικείμενο ή ένα υλικό αγαθό. Αυτό το σύνθημα να περνάω καλά με ό,τι αυτό σημαίνει, έχει γίνει η κυρίαρχη ιδεολογία στην εποχή μας. Μια ιδεολογία που στηρίζεται στην ατομική ευδαιμονία και την καλοπέραση. Ο Λόγος του Θεού όμως έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι:
Η βασιλεία του Θεού δεν είναι βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω. Ρωμ. ιε:17
Το πνεύμα του ευαγγελίου πάει κόντρα με την σημερινή αντίληψη η οποία αφήνει τον ΑΛΛΟΝ απ’ έξω. Μέσα από αυτήν την οπτική, βλέπω όλο τον κόσμο να γυρίζει γύρω από το ΕΓΩ μου. Πιο παλιά έβρισκε κανείς μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο για να τον κάνουν καλύτερο. Να θέλουν να προσφέρουν ακόμη και να θυσιαστούν για το κοινωνικό σύνολο ή για την ελευθερία, στο όνομα των ιδεών και των αξιών που πίστευαν. Και όλα αυτά, ανεξάρτητα εάν πίστευαν στον Θεό ή όχι. Σήμερα όλα αυτά φαίνεται ότι έχουν αλλάξει. Η κοινωνία μας δεν ήταν ποτέ τόσο εγωιστική και εγωκεντρική. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η κυρίαρχη δύναμη στις μέρες μας είναι η κατανάλωση. Αυτό το έχει καταλάβει πάρα πολύ καλά η διαφήμιση, η οποία φροντίζει να μας πείθει ότι έχουμε ανάγκη από νέα καταναλωτικά αγαθά, εάν θέλουμε να έχουμε χαρά και να αισθανόμαστε γεμάτοι. Όλα αυτά όμως είναι ένα ψέμα, είναι μια εικονική πραγματικότητα γιατί η πραγματική χαρά βρίσκεται αλλού. Εδώ το ευαγγέλιο πάει και πάλι κόντρα στις κυρίαρχες αντιλήψεις του σύγχρονου κόσμου η οποία συνδέει τη χαρά με τον πλούτο και τα υλικά αγαθά.
Έχοντες δε διατροφάς και σκεπάσματα, ας αρκώμεθα εις ταύτα. Όσοι δε θέλουσι να πλουτώσι πίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και εις επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν. Α΄ Τιμ. ς:8-9
Μύθος 4ος
Χαρά θα έχω όταν οι άλλοι υπηρετούν τις ανάγκες μου
Είναι η άποψη που λέει ότι την χαρά θα πρέπει να την περιμένω από τους άλλους για να μου τη δώσουν. Με άλλα λόγια, οι άλλοι θα πρέπει να μου δίνουν αυτά που προσδοκώ από αυτούς. Να με σέβονται, να με αγαπούν, να με προσέχουν, να νοιάζονται για μένα, να μου μιλάνε καλά κλπ. Και όταν όλα αυτά δεν υπάρχουν, η χαρά φεύγει και μάλιστα έχω πολλούς λόγους να δικαιολογήσω αυτήν την έλλειψη χαράς στη ζωή μου. Ο Απ. Παύλος όμως είχε διαφορετική αντίληψη όταν μιλούσε στους Φιλιππησίους. Η χαρά του μέσα από ένα πνεύμα υπηρεσίας που είχε, ήταν να βλέπει τα αδέλφια του που ποθούσε και αγαπούσε πολύ, να στέκονται στον Κύριο.
Όθεν, αδελφοί μου αγαπητοί και επιπόθητοι, χαρά και στέφανός μου, ούτω στέκεσθε εν Κυρίω, αγαπητοί. Φιλ. δ:1
Επίσης τα αδέλφια στην Θεσσαλονίκη ήταν η χαρά, το στεφάνι και το καύχημά του μπροστά στον Κύριο.
Διότι τις η ελπίς ημών ή η χαρά ή ο στέφανος της καυχήσεως; ή ουχί και σεις έμπροσθεν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εν τη παρουσία αυτού; Α΄ Θεσ. β:19
Μια τέτοια προσέγγιση όπου εγώ αποφασίζω να υπηρετήσω τον άλλον αντί να περιμένω να συμβεί το αντίθετο, θα μπορούσε να δώσει χαρά στον άνθρωπο. Το συμπέρασμα είναι ότι τελικά ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από τον Θεό να είναι χαρούμενος όταν δίνει και όχι όταν παίρνει, όταν δηλαδή βάζει τον άλλον στον κέντρο. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται μια ηρωική έξοδος από το θωρακισμένο ΕΓΩ, μέσα στο οποίο ο σύγχρονος άνθρωπος έχει εγκλωβιστεί.
Λευτέρης Τοπάλογλου
Κοζάνη
